Romer Karol Adam (1885–1938), dyplomata. Ur. 27 IX w Neutitschein (Nový Jičin) w Czechach, w rodzinie ziemiańskiej, był synem Adama (1856–1938), długoletniego star. powiatowego na Morawach, i Austriaczki Elżbiety z domu Vetter von der Lilie (1859–1936), młodszym bratem Feliksa (1882–1927), oficera zawodowego armii austriackiej, później podpułkownika WP, starszym bratem Adama (zob.) i Rodryga (1893–1967).

R. ukończył Theresianum w Wiedniu i następnie studia prawne na uniw. wiedeńskim. Od października 1905 do września 1906 odbywał służbę w wojsku austriackim, z którego wyszedł w stopniu podporucznika rezerwy 10 p. dragonów. Z dn. 21 VI 1909 rozpoczął pracę w Min. Spraw Zagranicznych (MSZ) w Wiedniu. Po wybuchu pierwszej wojny światowej od sierpnia 1914 do lutego 1916 ponownie służył w armii austriackiej, po czym powrócił do wiedeńskiego MSZ, pracował tam do końca r. 1918, dochodząc do stanowiska wicesekretarza ministra.

Dn. 1 I 1919 R. wstąpił do polskiej służby dyplomatycznej, pozostając przez 9 jeszcze lat w Wiedniu jako pracownik poselstwa polskiego. Był początkowo radcą legacyjnym II kl. w VI stopniu służbowym, 1 VIII 1922 otrzymał V stopień służbowy, 1 I 1925 awansował na radcę poselstwa I kl. Odwołany do centrali MSZ w Warszawie z dn. 31 XII 1927, został 1 I 1928 zastępcą naczelnika wydziału w Dep. Politycznym a 15 IV t.r. radcą ministerstwa. Po przeniesieniu dotychczasowego szefa Protokołu i Gabinetu Ministra Stefana Przezdzieckiego na placówkę do Rzymu, rozdzielono te dwie sprawowane przezeń funkcje i R. 15 IX 1928 objął stanowisko dyrektora Protokołu Dyplomatycznego. Dn. 3 VIII 1929 otrzymał tytuł ministra pełnomocnego i posła nadzwycz. Niewymierne lecz trudne obowiązki dyrektora Protokołu Dyplomatycznego R. pełnił przez 10 lat, ciesząc się opinią zdolnego organizatora, doskonałego znawcy i praktyka «techniki dyplomatycznej». Miał życzliwy stosunek do prasy, ułatwiał często dziennikarzom działalność sprawozdawczą. Dn. 1 IV 1938 awansował do IV grupy uposażeniowej. Był przewidziany na stanowisko ambasadora polskiego przy Watykanie (po zmarłym w grudniu 1937 Władysławie Skrzyńskim). Zmarł tragicznie (uległ śmiertelnemu wypadkowi z bronią) 24 IV 1938 w rodzinnym Inwałdzie w pow. wadowickim. Uroczysty pogrzeb odbył się w Inwałdzie 27 IV, następnego dnia odprawione zostało nabożeństwo żałobne w kościele Św. Krzyża w Warszawie przy udziale dostojników państwowych i korpusu dyplomatycznego z dziekanem, nuncjuszem F. Cortesim na czele. R. był odznaczony Komandorią Orderu Polonia Restituta i kilkunastoma wysokimi orderami zagranicznymi.

R. żonaty był dwukrotnie: od r. 1915 z Austriaczką Marią Krystyną von Sobeck, Skal und Kornitz (1885–1918) i od r. 1924 z Olgą Militineu (1896–1985), córką rumuńskiego posła w Wiedniu, w l. 1926–7 ministra spraw zagranicznych Rumunii. Z pierwszą żoną nie miał dzieci, wychowywał dwu jej synów z pierwszego małżeństwa; z drugą żoną miał córkę Marię Wandę (ur. 1932), zamężną Sartorio, zamieszkałą we Włoszech.

Enc. XX w.; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Borkowski, Almanach, s. 801; Mater. do biogr., geneal. i herald. pol., VI 310; Uruski, XV 241; Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Centrala i placówki w 1921 r., W. [1921] s. 22; Rocznik Służby Zagranicznej RP, W. 1932–8; – Dziennik Urzędowy MSZ RP, W. 1920 nr 1 s. 36, W. 1922 s. 289, W. 1923 s. 100, W. 1927 s. 123, W. 1928 s. 197, W. 1929 s. 108, W. 1930 s. 142, W. 1932 s. 65, W. 1934 s. 45, 103, W. 1936 s. 231, W. 1938 s. 33, 36, 44; Günther W., Pióropusz i szpada. Wspomnienia ze służby zagranicznej, Paris 1963; Hof- und Staats-Handbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1916, Wien 1916; toż, für das Jahr 1917, Wien 1917; Laroche J., Polska lat 1926–1935. Wspomnienia ambasadora francuskiego, W. 1966; Potocki A., Master of Lancut, London 1959; [Szembek J.], Diariusz i teki Jana Szembeka (1935–1945), London 1964–72 I–IV; Wandycz P., MSZ widziane oczami amerykańskiego dyplomaty, w: tegoż, Polska a zagranica, Paryż 1986 s. 286; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1938: „Czas” nr 113 s. 3, „Ilustr. Kur. Codz.” nr 114 s. 6 (fot.), nr 115 s. 7 (fot.), s. 18, nr 118 s. 9 (fot. pogrzebu), „Kur. Warsz.” nr 112 wyd. poranne s. 1 (fot.), s. 5, nr 113 wyd. poranne s. 5, nr 114 wyd. wieczorne s. 9, nr 115 wyd. poranne s. 4, nr 116 wyd. poranne s. 5, „Świat” nr 17 s. 16 (fot.), „Światowid” nr 18 (fot.); – AAN: PRM, sygn. 254 (karty kwalifikacyjne, litera R), Poselstwo RP w Wiedniu, sygn. 360; B. Jag.: rkp. Przyb. 211/81; B. PAN w Kr.: rkp. 4063 k. 67, 76; – Informacje córki, M. Wandy Sartorio Romer z Turynu i Adama Romera z W.

Alina Szklarska-Lohmannowa